مفهوم شناسی بصیرت در قرآن وعهدین

امروزه در عصر گفتگوی ادیان ،ضرورت مطالعات تطبیقی بیش از گذشته احساس می شود از این رو، اهمیت تحقیق در زمینه ی متون دینی همچون قرآن وعهدین،برجسته می نماید. در این میان نکته ی مهم آن است که بهترین منبع برای آشنایی با هردین از جمله ادیان ابراهیمی،متون مقدس آن دین و تفاسیر مربوط به آن است.مطالعات تطبیقی در راستای شناخت ادیان نقش به سزایی دارد، زیرا نه تنها شناخت دقیق دین یا ادیان دیگر را درپی می آورد،که موجب می شود خود آن دین عمیق تر شناخته شود ونقاط قوت وضعف آن آشکارتر و انحرافات آن منکشف گردد. مفهوم بصیرت یکی ازمفاهیم زیربنایی در حوزه ادیان است که در دین اسلام، از جایگاه ویژه ای برخورداربوده وهمواره موردتاکیداست.با توجه به ضرورت مطالعات تطبیقی ،پژوهش حاضر سعی دارد ضمن تبیین مفهوم بصیرت در قرآن وعهدین ،موارد اشتراک واختلاف این کتب آسمانی در رابطه با این موضوع را مورد بررسی قرار دهد.درابتدا جنبه ی لغوی موضوع، مورد نظر واقع شده است،در مرحله بعد سامانه متداخل معنایی این واژه با واژگان دیگردرحوزه ی قرآن بررسی شده و در کتب عهد قدیم وجدید نیزرابطه ی این مفهوم با مفاهیم مرتبط باآن مورد توجه قرارگرفته است. درانتها به بررسی موارد اشتراک وافتراق این مبحث در این سه کتاب آسمانی پرداخته شده است.درخلال بحث نیزبه موضوعاتی همچون زمینه های کسب بصیرت و.... اشاره شده است. اهم نتایج حاصل از این پژوهش عبارتند از: - اهتمام قرآن به مفهوم بصیرت بسیار بیشتر ازکتاب مقدس بوده و بررسی مفهوم شناسانه ی این واژه در کتاب مقدس کاری دشوار است زیرا عین این واژه و مفهومی که از آن انتظار می رود در کتاب مقدس یافت نمی شود و لذا مفهوم شناسی آن درعهدین نیاز به دقت و موشکافی بیشتری دارد.در راستای این مهم باید مباحثی که به درک بصیرت در یهود ومسیحیت منتهی می شود،برررسی شده که این کار در رساله ی پیش رو صورت پذیرفته است. - بصیرت در قرآن وعهد قدیم ابتدا از معرفت وعلم آغاز شده وسپس با ایمان به خداورسول وشریعت پیامبرتکمیل می گرددوعمل به دستورات خداوند موجب افزایش بصیرت است.نتایج بصیرت از دیدگاه قرآن علاوه بر دنیا ،درسرای آخرت نیز بارستگاری مومنین ادامه می یابد اما در عهد قدیم بصیرت ونتایج آن به زندگی دنیوی معطوف شده ومفهوم معاد وقیامت در آن کم رنگ است.(تثنیه 28 : 3-1) - بصیرت وثمرات آن در عهدقدیم به عرصه ی زندگی دنیوی محدود شده ونسبت به جهان آخرت سخنی برای گفتن ندارد. درحالیکه قرآن صاحبان بصیرت را کسانی می داند که به نور بصیرت خویش در سرای آخرت سربلندانه گام بر می دارند. چنین کسانی با نام اصحاب صراط مستقیم معرفی شده اند.ایشان از نور الهی مدد گرفته (زمر/22)وخداوند درجات علم ایشان را افزایش می دهد(مجادله/11)اینان به واسطه ی اطاعت از خداورسول زمینه را برای تحصیل بصیرت وسرانجامی نیک فراهم آورده اند.(نساء/69) عهدجدید ،بصیرت را در ابتدا از ایمان به مسیح آغازمی کند ومعرفت وعلم را پیش شرط نمی داند و آنچه که در ارتقای بصیرت یک فرد مسیحی مورد توجه قرار می گیرد،تنها محبت به مسیح است.